Als voorbeeld van een goed debat wil ik het Lijsttrekkers debat in het koninklijk theater Carré op 26 mei jl. noemen. Dit debat kwam op mij ordelijk en overzichtelijk over.Allereerst vond ik het een goed debat omdat de opzet goed was verzorgd. Men had van tevoren goed had nagedacht over onder andere de spreektijd en er waren duidelijke thema’s geformuleerd. Dit zorgt voor orde in het debat. Ten tweede kregen de deelnemers voldoende tijd om hun standpunt duidelijk te maken. Dit zorgt ervoor dat er diepgang mogelijk is in het debat dat volgt op de beginronde (waarin de beide standpunten worden neergezet). Ten derde, met specifieke betrekking op het doel van dit debat, was het goed dat de partijen een ‘voor’, ‘tegen’ of ‘neutrale’ stem moesten uitbrengen na hun openingsbetoog. Dit zorgde ervoor dat het voor de kijker extra duidelijk was hoe de verschillende partijen tegen de zaken aankeken. Hier konden dan later in het debat ook geen misverstanden over bestaan. De voorzitter speelde in dit debat ook een belangrijke rol. Hij hield orde en zorgde ervoor dat men elkaar liet uitpraten. Ten slotte ontstond er tussen de debatdeelnemers helaas geen optimale interactie, maar inhoudelijk was het voor de kijker een zeer informatief debat. En in dit geval was het doel van het debat niet 'perfect debatteren', maar de kijker informeren.
Om bovenstaande positieve kenmerken te waarborgen, moeten er een aantal zaken in acht worden genomen. Ten eerste moet de debatleider voordat het debat begint de regels duidelijk hebben uitgelegd aan de deelnemers. Tijdens het debat moet hij er op toezien dat deze regels worden nageleefd. Ten tweede moeten de beide partijen in het debat de ruimte krijgen om hun standpunt te verdedigen. Het is gebruikelijk om hiervoor een aparte ronde te creëren aan het begin van heb debat. De partijen kunnen dan zonder onderbroken te worden door de ander duidelijk maken waar ze voor staan. Ten derde moet de debatleider goed beseffen hoe belangrijk zijn aandeel in het debat is. Als hij niet goed in de gaten houdt of men wel bij het onderwerp blijft en de regels naleeft, kan er een chaos ontstaan.
Als voorbeeld van een (mijns inziens) overwegend slecht debat wil ik het grote RTL lijsttrekkers debat van 23 mei jl. noemen. Ter illustratie gebruik ik het fragment waarin Job Cohen en Geert Wilders tegenover elkaar staan.
Wat mij ten eerste opviel in het debat is het gebrek aan beleefdheid van Geert Wilders tegenover Job Cohen. Wilders valt Cohen voortdurend in de rede. Ten tweede gebruikte Wilders vaak een argumentum ad homine: hij valt zijn tegenstander voortdurend persoonlijk aan. Zo heeft hij het bijvoorbeeld telkens over het burgermeesterschap van Cohen (verleden) en niet over de partij waar Cohen nu lijsttrekker van is (heden). Ten derde komen ze beide nogal geagiteerd over door hun gehaaste manier van praten en het maken van wilde handgebaren; ze wijzen meer dan eens op een agressieve manier naar de ander wanneer ze een punt maken.
Om bovenstaan euvel te voorkomen, moet ten eerste de debatleider beter toezicht houden. Mogelijk is om in te stellen dat de deelnemers het woord moeten krijgen van de debatleider of om een sanctie op interrumperen in te stellen. Ten tweede kunnen de persoonlijke aanvallen van een deelnemer ongeldig worden verklaard door de debatleider. Hij kan de gebruiker ervan onderbreken, om hem/haar de mond te snoeren. Van te voren moet worden vastgesteld wat het exacte onderwerp is, wat kan voorkomen dat men verzandt in persoonlijke aanvallen. Het feit dat het een debat is van RTL4 verklaart wel waarom de maatregel van het onderbreken door de debatleider (bijna) niet werd genomen; felle aanvallen leveren nu eenmaal ‘sappige televisie’ op. Ten derde is ‘geagiteerd zijn’ in een debat een kwestie van persoonlijke debatteerstijl. Het is verstandig en beleefd om in een debat beleefd te blijven en het standpunt van de ander te respecteren, maar het kan ook zijn dat iemand als Wilders met opzet agressief debatteert om ‘het Nederlandse volk’ duidelijk te maken dat de zaak hem aan het hart gaat. Het is dus lastig om te bedenken hoe dit voorkomen zou kunnen worden; wellicht is dit niet eens mogelijk.
Bronnen:
Carrédebat lijsttrekkersdebat: http://www.rtl.nl/components/actueel/rtlnieuws/2010/05_mei/26/verkiezingen/carre-debat-live-lijsttrekkers.xml, laatst bezocht op 20 september 2010.
RTL Premiersdebat: Geert Wilders - Job Cohen, http://www.youtube.com/watch?v=x4uwIFuIKlA, laatst bezocht op 20 september 2010.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten